Συνέντευξη με έναν από τους επιζήσαντες πολεμιστές του Αλβανικού Έπους, τον Λάζαρο Ανδρεάκη, που θυμάται και αφηγείται γεγονότα από τις επιχειρήσεις στο μέτωπο.

Η συνέντευξη έγινε από την Ιωάννα Ελευθερίου και την Ανθή Παρασχάκη.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Βοϊράνη», στο τεύχος 30, έτος 1996

Ο κ. Λάζαρος Ανδρεάκης γεννήθηκε το 1911 στην Ανατολική Ρωμυλία, που ανήκει σήμερα στη Βουλγαρία.
Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου (1940 -1941), έζησε από κοντά τη φρίκη των σκληρών μαχών με τις δυνάμεις του Μουσολίνι αλλά και τις περίλαμπρες νίκες του στρατού μας.
Η μαρτυρία του αναδεικνύει το σπουδαίο ρόλο του απλού Έλληνα στρατιώτη, που έμεινε πιστός στο καθήκον, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, και πολέμησε για την ελευθερία της πατρίδας μας.

Υπηρέτησα τη θητεία μου στο 26ο Σύνταγμα, στη Δράμα, το 1932. Πριν από τον πόλεμο του 1940, όμως, επειδή ήμουν πυροβολητής στο στρατό, δοκιμάζαμε κάποια νέα όπλα στην Αδριανή και μετά πήγαμε στο Βώλακα για την κατασκευή φραγμάτων.
Ο πόλεμος μας βρήκε εκεί, δύο μέρες πριν από την επιστροφή στο σπίτι...

Αμέσως μεταφερθήκαμε με τρένο από τη Δράμα στο Αμύνταιο και στη συνέχεια πήγαμε πεζοί από την Κοζάνη στα σύνορα με την Αλβανία.
Το ίδιο βράδυ είχαμε την πρώτη μας εμπειρία από τον πόλεμο. Αεροπλάνα του εχθρού βομβάρδισαν το χωριό Χιονάδες, όπου στήσαμε πρόχειρο καταυλισμό.
Μετά δέκα μέρες κάναμε την πρώτη μας επίθεση σε αλβανικό έδαφος. Βάλαμε με πυροβόλα ενάντια στην κωμόπολη Ερσέκα (σ.σ.. αλβ. Erseka με 80 Έλληνες κατοίκους τότε και 500 Αλβανούς). Όταν την καταλάβαμε χωρίς αντίσταση, συνεχίσαμε πεζοπορώντας προς την Κρέσοβα βορειότερα (σ.σ. αλβ. Kressova με τα 2/3 των κατοίκων ελληνικής καταγωγής).

Ανήκα στο Ορειβατικό Σώμα. Δεν μπαίναμε ποτέ σε πόλεις, αλλά ακολουθούσαμε πορείες μέσα από τα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας. Μαζί μου υπηρετούσαν οι συγχωριανοί Τανανάκης Αντώνης, που είχε τη θέση ιπποκόμου (φροντιστή) ενός αξιωματικού, και Γιώργος Ζορπίδης.

Κάναμε όλοι το καθήκον μας προς την πατρίδα στο ακέραιο

Στον καταυλισμό της Κρέσοβα μας βρήκαν τα πρώτα κρύα. Οπισθοχωρήσαμε, αλλά τα ζώα άρχισαν να ψοφούν από το κρύο και δεν μπορούσαμε να μεταφέρουμε τα πυρομαχικά.
Τα τρόφιμα άρχισαν να τελειώνουν. Για μέρες κάθε στρατιώτης έτρωγε μία μόνο γαλέτα. Φάγαμε ακόμη και ψόφια ζώα...

Στην κορυφογραμμή μπροστά μας, οι πυροβολαρχίες συνάντησαν σοβαρή ιταλική αντίσταση. Κάθε βράδυ και οι δύο πλευρές αλλάζαμε συνεχώς θέσεις, ενώ οι φλόγες από τα πυροβόλα φώτιζαν τη νύχτα. Και αυτή η επίθεση πέτυχε.

Ένα μήνα περάσαμε εκεί με τις παραπάνω επιχειρήσεις. Η πυροβολαρχία μεταφέρθηκε δυτικά στην Κλεισούρα που ήταν κέντρο του πυροβολικού (σ.σ.. οι μισοί σχεδόν κάτοικοι ήταν Έλληνες τότε 1300 ψυχές}.
Στην καρδιά του χειμώνα, μέσα στις λάσπες και στα χιόνια, σε δύσβατα μονοπάτια και στο τσουχτερό κρύο, δεχόμασταν συνεχείς επιθέσεις από το αντίπαλο πυροβολικό. Κατόπιν διαταγής, περάσαμε τον ποταμό Αώο, που μας χώριζε από τους αντιπάλους, και «κάψαμε» το εχθρικό πυροβολικό στην κορυφή του βουνού. Μείναμε ένα μήνα στη θέση αυτή και βρήκαμε εκεί του Θεού τα καλά, κρέας, κονσέρβες, σύκα, σταφύλια...

Η άνοιξη πλησίαζε. Ξαφνικά ο λοχαγός είπε ότι πρέπει να υποχωρήσουμε. Ξεκινήσαμε με τα πόδια βιαστικά, χωρίς κανένα ανεφοδιασμό στο δρόμο. Έξω από τα Γιάννενα μας πρόλαβε γερμανική φάλαγγα. Πέρασε από μπροστά μας. Παραδώσαμε τον οπλισμό, ενώ οι αξιωματικοί έδιναν κουράγιο στους στρατιώτες: «Κάναμε όλοι το καθήκον μας προς την πατρίδα στο ακέραιο».

Ο λοχαγός μας Βασίλειος Μακεδών διέταξε να διαλυθούμε. Όσοι κατάγονταν από τις γύρω περιοχές μπορούσαν να φύγουν αμέσως. Οι υπόλοιποι θα έπρεπε να ακολουθήσουμε τα μονοπάτια. Ο δρόμος της επιστροφής στο χωριό μας ήταν μακρύς. Συμπλήρωσα ένα μήνα πεζοπορίας και το Μάιο έφτανα εξαντλημένος στο σπίτι μου.
Έτσι πέρασαν έξι μήνες στο μέτωπο... Τελευταία φορά που είχε νέα η γυναίκα μου ήταν από κάποιες αράδες που της μετέφερε σ' ένα κομμάτι χαρτί ο Γιώργος Ζορπίδης, νωρίτερα από το Αλβανικό Μέτωπο.

• Προηγούμενο
• Επόμενο