Ηπειρώτες: Οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι του χωριού

Ηπειρώτες - Οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι του χωριού

της Δήμητρας Μαντζιώρη

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Βοϊράνη», τεύχος 27, έτος 1996

Έτος 1950. Οικογένεια Νικολάου Παπαζώτου

Η εγκατάσταση στο χωριό μας, όπως μας την αφηγήθηκε ένας συγχωριανός μας, ηπειρώτικης καταγωγής, ο κ. Παπαζώτος Ηλίας, πρώην διευθυντής του Δημοτικού σχολείου.

Έτος 1904. Είναι η χρονιά που ο κ. Παπαζώτος Νικόλαος, πατέρας του κ. Ηλία, έρχεται νεαρός μετανάστης στον Άγιο Αθανάσιο αναζητώντας μία καλύτερη τύχη στο μακεδονικό αυτό χωριό, καθώς τα άγονα και ορεινά εδάφη της Λάκας Σουλίου απ' όπου και κατάγεται καθιστούσαν ιδιαίτερα δύσκολες τις συνθήκες διαβίωσης εκεί.
Με διαφορά περίπου δύο ετών έρχονται επίσης στον Άγιο Αθανάσιο άλλες πέντε ηπειρώτικες οικογένειες. Πρόκειται για τις οικογένειες του κ. Τοπάλη, του κ. Μπεσίκα, του κ. Καπέτση, του κ. Παπαζώτου Λεωνίδα (αδελφός του κ. Νίκου) και κάποια άλλη οικογένεια την οποία ο κ. Ηλίας δεν μπόρεσε να θυμηθεί για να μας την αναφέρει. Οι έξι αυτές ηπειρωτικές οικογένειες αποτέλεσαν και τους πρώτους Έλληνες κατοίκους του χωριού, αφού την εποχή που ήρθαν στον Άγιο Αθανάσιο οι μόνοι κάτοικοι του ήταν τούρκοι (περίοδος τουρκοκρατίας).
Η ανυπαρξία του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή κατέστησε ακόμα πιο δύσκολη την προσαρμογή των Ηπειρωτών αυτών στον καινούριο τόπο διαμονής τους, όπως μας είπε ο κ. Ηλίας.

Η πρώτη εκκλησία

Όταν δόθηκε στις οικογένειες αυτές το δικαίωμα ν' ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, άρχισαν να ερευνούν στον αυλόγυρο της μικρής εκκλησίτσας που υπήρχε, οπότε βρήκαν την Αγία Τράπεζα η οποία ήτανε μαρμάρινη και σκαλιστή.
Οι γυναίκες τότε άρχισαν με σουγιαδάκια να την καθαρίζουν από τα χώματα και αφού την έπλυναν την τοποθετήσανε στο εγκαταλελειμμένο τούρκικο τζαμί που ήταν χτισμένο εκεί.
Σιγά-σιγά έχτισαν και ένα εκκλησάκι όπου και μετέφεραν μόνιμα πια στην Αγία Τράπεζα.

Η μετονομασία του χωριού σε Άγιος Αθανάσιος

Σύμφωνα με προσωπική υπόθεση του κ. Ηλία, την οποία σας μεταφέρουμε με κάθε επιφύλαξη γιατί ακριβώς αποτελεί προσωπική υπόθεση - η ονομασία του Αγίου Αθανασίου μπορεί να οφείλεται στον παππού του κ. Αθανάσιο Δρίζη, ο οποίος όπως μας είπε ο κ. Ηλίας, ήτανε πάρα πολύ καλός άνθρωπος, πονόψυχος και αγαπητός τόσο στους 'Έλληνες όσο και στους Τούρκους, λόγω ακριβώς αυτής της καλοσύνης του.
Μάλιστα οι κάτοικοι τον αποκαλούσανε «Άγιο». Οι Τούρκοι τον φωνάζανε «Αη-Τανάση» και τον συμπαθούσανε πάρα πολύ, γιατί δεν δίσταζε να βοηθήσει και αυτούς με όποιον τρόπο μπορούσε, όταν είχαν ανάγκη.
Έτσι σαν φόρος τιμής για τις ευγενικές υπηρεσίες που πρόσφερε οικειοθελώς, υποθέτει ο κ. Ηλίας ότι αποδόθηκε στο χωριό το όνομα Άγιος Αθανάσιος.

Συνεχίζοντας από εκεί που σταματήσαμε την προσωπική ιστορία του κ. Παπαζώτου Νίκου αναφέρουμε πως όταν ήρθε το 1904 στο χωριό μας έμεινε για ένα μικρό χρονικό διάστημα εδώ και στη συνέχεια έφυγε και πήγε στο Πράβι (Ελευθερούπολη Καβάλας), το οποίο ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο της εποχής εκείνης.
Εκεί έμεινε ως το 1912 και κατόπιν μιας μη επιτυχούς συνεργασίας του με κάποιον έμπορο της περιοχής ξαναγύρισε στον Άγιο Αθανάσιο.
Στο χωριό μας εργάστηκε ως υπάλληλος στα τρία καταστήματα (μπακάλικο, αρτοποιείο και κρεοπωλείο) του μέλλοντα πεθερού του Αθανασίου Δρίζη.
Αυτός, ευχαριστημένος από την εργασία αλλά και τον έντιμο χαρακτήρα του κ. Νίκου τον γνώρισε στην κόρη του και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τον έκανε γαμπρό του.
Ο Αθανάσιος Δρίζης ήταν και ο ίδιος του Ηπειρώτης και πιο συγκεκριμένα καταγόταν από την Λαϊστα Ζαγοχωρίου.

Πρέπει να σημειώσουμε ακόμη πως ο Παπαζώτος Λεωνίδας είχε κρεοπωλείο, ο Μπεσίκας Χρήστος ασχολούνταν με τα καπνά αλλά κατά τακτά χρονικά διαστήματα πήγαινε και στην Ηράκλεια Σερρών ως μικροέμπορος.
Ο Καπέτσης ασχολούνταν με το εμπόριο, ενώ για τον Τοπάλη δεν ήξερε να μας πει κάποια πράγματα ο κ. Ηλίας.

Σημείωση: Για να τον πλήρη κατάλογο των οικογενειών από την Ήπειρο, δείτε το Οι γενάρχες μας - Ηπειρώτες